Wat anders ongezien blijft

Julia Mullié
Rumiko Hagiwara, PHOTO OF A4 PAPER (2014)

Het eerste wat ik zie wanneer ik de galerie van Jeanine Hofland binnenstap, is een enorme foto van een wit blad papier. ‘Photo of A4 paper’ staat ernaast geschreven. Tegenover deze foto, aan de andere kant van de galerie, ligt een hoge stapel vellen papier met daarop een monochroom zwart vlak gedrukt, getiteld Stay Here (2014). Rumiko Hagiwara ontdekte dat de letters waaruit de titel ‘Stay Here’ bestaat precies een zwart vlak vormen wanneer je deze over elkaar drukt. In beide werken, zowel in Photo of A4 Paper (2014) als in Stay Here, is de titel essentieel. Zonder deze titel zou je hoogstwaarschijnlijk niet aan een A4-papier hebben gedacht bij het bekijken van het kunstwerk. Hetzelfde geldt voor Stay Here, de stapel papier met egaal zwarte vierkanten zal zonder de titel nooit de associatie met de woorden ‘stay here’ hebben opgeroepen.

Hagiwara’s installaties, foto- en videowerken bevatten allemaal dergelijke elementen uit het dagelijks leven, maar Hagiwara plaatst deze op zo’n manier in de ruimte dat zij verschillende perspectieven op het dagelijks leven bewerkstelligen. De teksten waarvan zij de werken voorziet, hebben een relativerende werking, vaak humoristisch, maar altijd subtiel. De subtiele tekstuele benadering in combinatie met de minimale interventies die Hagiwara aanbrengt, zorgen ervoor dat je op een andere manier naar de werkelijkheid kijkt. Op deze wijze verkent Hagiwara het mistige gebied tussen het triviale en het poëtische. Ze voegt niets toe, maar benadrukt juist wat er al is. Vanaf 2005 woont Hagiwara in Nederland.

Vanaf die tijd volgde ze een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en was zij één van de kunstenaars in residence aan de Rijksakademie te Amsterdam. Nu, drie jaar na haar eerste solo-expositie bij Jeanine Hofland, toont Hagiwara nieuw werk, wederom in een solo.

Door beeld en tekst te combineren, analyseert Hagiwara de verbanden tussen taal en beeldtaal en dan vooral de miscommunicatie die hiertussen plaatsvindt. Je ziet een enorm wit vel papier, maar de tekst zegt dat het een ‘photo of A4 paper’ is. Je ziet een ingelijst egaal grijs vlak, maar de titel ‘Foggy Antwerp’ (2013) zegt dat het een panorama van Antwerpen in de mist is. Hoe weet je nog wat er waar is van wat er wordt gezegd?

De titel van de tentoonstelling If you make that kind of joke, then we call it a lie leidde Hagiwara af van een gelijknamig schilderij van Benny van den Meulengracht-Vrancx. De zin was het antwoord dat een Japanse vrouw gaf toen Van den Meulengracht-Vrancx iets sarcastisch’ (typisch Westers) zei over een saai concert. In Japan zou dit sarcastische antwoord worden opgevat als een leugen.

De leugen tussen wat men ziet en wat men zegt is dan ook wat Hagiwara bloot legt tijdens If you make that kind of joke, then we call it a lie. Door de nadruk op triviale dingen, word je als beschouwer andere perspectieven geboden en worden de potentiële herinneringen echte herinneringen. Dingen die zonder Hagiwara ongezien waren gebleven.

Rumiko Hagiwara, STAY HERE (2014)
Tentoonstellingsoverzicht If you make that kind of joke, then we call it a lie, Jeanine Hofland Contemporary Art
Rumiko Hagiwara, FOGGY ANTWERP (2014)