Everybody’s Card van Martine Derks (beeldend kunstenaar met een fascinatie voor uit hun originele context geïsoleerde beelden) en Xavier Fernandez  (grafisch ontwerper met een voorkeur voor ordeningen) zou gekarakteriseerd kunnen worden als een fotocahier. Het is het tweede deel van Centerfold, een serie boekjes met kleine oplage.

Everybody’s Card bestaat uit vellen A3 die aan elkaar genaaid zijn met een naaimachine. Het geheel is gestoken in zo’n synthetisch geurend plastic mapje dat weleens om oude ansichtkaarten zit die je op een verzamelaarsbeurs koopt. De omslag van het boek heeft precies dezelfde kleur en (geveinsde) structuur als het dekvilt van een biljarttafel. Er staan vier witte, geometrische vormen op afgebeeld, een soort huisjes, die sterk doen denken aan fotohoekjes. De foto nog in aantocht, of net losgehaald.

De titel Everybody’s Card komt uit een handleiding voor kaarttrucs. Op een verraderlijke inleidende zin na bevat het boek geen tekst. De begoocheling van die zin – een instructie voor het verwisselen van kaarten – treedt meteen in werking. Derks en Fernandez strooien grif met fotografische beelden van zeer verschillende aard, waardoor de onderlinge samenhang zich niet direct prijsgeeft.

Een wit blaadje met daarop de tekst ‘10 x 15cm’ (het standaardformaat van bij de fotowinkel afgedrukte foto’s voor in het familiealbum) geeft het startsein voor een duizelingwekkende reeks beelden die met gemak zo’n familiealbum kunnen vullen: een setje kinderen, moeder en dochter, een verliefd stel onder de Eiffeltoren en een baai vol blauw water, omzoomd door palmbomen.

Het zijn allemaal samples, die normaliter de fotolijsten in een fotozaak sieren, om verkoop van die lijsten te bevorderen. Foto’s die de klant zelf had kunnen maken. Het verwisselen van het voorbeeld met een eigen foto is misschien niet eens noodzakelijk om de herinnering aan een exotische vakantie levend te houden.

Je zou nu al kunnen concluderen dat deze verzameling beelden over het inwisselbare karakter van foto’s gaat. Vakantiefoto’s zijn tenslotte in ieder album ongeveer hetzelfde. De Zwitserse fotografe Corinne Vionnet benadrukte dat fenomeen eens met een serie montages, bestaande uit van internet geplukte vakantiekiekjes van monumenten.

Daarmee bewees ze dat iedereen steeds opnieuw dezelfde foto maakt, naar voorbeeld van het beeld dat we al kennen. Behalve wat bewegingsonscherpte door de mensen op het plein vóór de muren van de Verboden Stad in China, is de toegang daartoe haarscherp te zien en dus honderden keren vanaf hetzelfde standpunt gekiekt.

Derks en Fernandez brengen die aanname aan het wankelen met de serie afgebeelde spelkaarten die op de samplefoto’s volgt. Sommigen ontdaan van cijfers, anderen ontleed en uit elkaar geknipt (net fotokaders, zoals de Vlamingen dat zo mooi noemen), of juist figurerend in een fotografische instructie voor een goocheltruc.

Waar de vakantiefoto’s inwisselbaar zijn, krijgt een ontlede spelkaart een geheel andere betekenis. De speelkaarten worden afgewisseld met foto’s die kaarttrucs demonstreren waaraan zonder tekstuele uitleg geen touw aan vast te knopen is.

Verderop in het boek toont een bruine muur donkere plekken waar ooit iets hing. Met een stapel oude zwart-wit foto’s (klein formaat, wit omrand) is een piramide in bovenaanzicht gesimuleerd – de bovenste foto met de afbeelding naar beneden, zodat niets wordt prijsgegeven van wat op de foto’s gebeurt. Ze zijn niet meer dan een object.

Verspreid over de laatste pagina’s van het cahier staan foto’s die volledig bedekt zijn met zwarte stift – slechts de handen van afgebeelde personen zijn gespaard. Ze maken een beschermend gebaar, vormen vele handparen een ruiten acht of is de lege ruimte tussen de handen een kopie van de papiersnippers op de tegenover liggende pagina. Zonder kader blijken slechts intrigerende beelden over te blijven. Over elkaar tuimelende interpretaties die elk evenveel als even weinig steek houden.

En plots begint het te dagen: dit werk gaat over context, over lege kaders die over elk willekeurig onderwerp gelegd kunnen worden. Over één beeld dat zich als een kameleon naar zijn omgeving schikt. De foto die uiteindelijk op de nog ongebruikte fotohoekjes wordt geplakt geeft het boek pas richting.

Daarnaast toont het hoe een bepaalde context (plaats, geur, gezelschap) nieuw leven blaast in herinneringen. Hoe het goochelen met beeld je op het verkeerde been kan zetten, en hoe een kader een illusie kortstondig tot leven kan brengen, voor die weer verdwijnt in het transparante zwart van het geheugen.